22 stycznia 1863 r. rozpoczął się największy zryw narodowy podczas zaborów. Nierówna walka trwała do jesieni 1864 r., a na Podlasiu, gdzie walczył oddział księdza Stanisława Brzóski, do wiosny 1865 r. Cena za marzenia o niepodległej Polsce była ogromna – represje dotknęły wielu.
Pomimo stłumienia, powstanie umocniło świadomość narodową i miało wpływ na dążenia niepodległościowe następnych pokoleń.
